Besin alerjisi, bağışıklık sistemimizin bir besine veya besindeki bir maddeye karşı aşırı tepki göstermesi ve onu tehlike olarak algılayıp savaşmasıyla ortaya çıkar. Besin alerjileri ortalama çocukların % 4-6’sını, yetişkinlerin ise % 4’ünü etkiler.
Besin alerjisi her yaşta ortaya çıkabilirken belirtilere en sık bebeklerde ve çocuklarda rastlanır. Yıllardır sorun yaşamadan yenilen besinlere karşı bile sonradan bir alerji gelişebilir. Alerjide genetik geçiş olabilir ve bu durum önceden tahmin edilemez.
Besin alerjisi belirtileri hafif veya şiddetli olabilir. En şiddetli alerjik reaksiyon anafilaksidir. Anafilaksi; nefes almayı engelleyebilecek, kan basıncında düşüşe neden olabilen ve kalp atış hızınızı etkileyebilecek kadar hayatı tehdit edebilen önemli bir alerjik reaksiyondur. Anafilaksi, alerjiye sebep olan yiyeceğe maruz kaldıktan birkaç dakika sonra ortaya çıkabilir ve ölümcül olabilir. Belirtiler ortaya çıktından sonra en kısa süre içerisinde epinefrin (adrenalin) enjeksiyonu ile tedavi edilmelidir.
En sık görülen besin alerjileri şunlardır;
- Yumurta,
- Süt,
- Yer fıstığı,
- Fındık,
- Balık,
- Deniz ürünleri,
- Buğday ve
- Soya.
Susam ve hardal tohumları gibi bazı tohumlar de yaygın olarak besin alerjisine sebep olabilir.
Alerjik reaksiyon belirtileri cilt, sindirim sistemi, kardiyovasküler sistem ve solunum sistemini etkileyebilir.
Aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlasına rastlanabilir.
Bu belirtiler:
- Kusma veya mide krampları
- Egzama
- Nefes darlığı
- Hırıltı
- Tekrarlayan öksürük
- Boğaz ağrısı, yutma güçlüğü
- Dilin şişmesi, konuşma veya nefes almada problemler
- Zayıf nabız
- Cildin soluk veya mavi renk alması
- Baş dönmesi veya bayılma
- Anafilaksi
Besin ile ilgili belirtilerin çoğu besin alındıktan sonraki birkaç dakika ile iki saat içerisinde ortaya çıkar. Bazı nadir durumlarda ise reaksiyon dört ile altı saat veya daha uzun sürede de ortaya çıkabilir. Gecikmiş reaksiyonlar en yaygın; egzama gelişen çocuklarda, kene ısırmasının neden olduğu kırmızı ete karşı gelişen alerjilerde ve besin proteinine bağlı enterokolit sendromunda görülür.
Besin proteinine bağlı enterokolit/proktokolit sendromu genellikle süt, soya ve bazı tahılları tükettikten iki ile altı saat sonra ortaya çıkan ciddi bir gastrointestinal reaksiyondur. Çoğunlukla bu besinlere ilk kez maruz kalan küçük bebeklerde görülür. Tekrarlayan şiddetli kusmalar olur ve sıvı kaybı ortaya çıkar. Bazı durumlarda da bebeklerde kanlı ishal görülebilir. Belirtiler viral bir hastalıkla veya bakteriyel enfeksiyonla karıştırılabilir.
Besin alerjilerinde tek tedavi yolu alerjiye sebep olan ve o besini içeren tüm yiyeceklerden kaçınmaktır. Alerjenden kaçınmak için mutlaka besin etiketlerinin okunması gerekir. Bazı ilaçlar tedavide yardımcı olabilir. Antihistaminikler; egzama, burun akıntısı veya karın ağrısı gibi belirtileri, epinefrin oto-enjektörü ise anafilaksiyi tedavi etmek için kullanılabilir.
Çocuğunuzun çocuk alerji uzmanı tarafından tanı konmuş ciddi bir besin alerjisi varsa, doktor tarafından reçete edilmiş olan epinefrin oto-enjektörünü yanında taşınmasını gerekir. Ayrıca alerjen besini belirten tıbbi uyarı bileziğinin takılması da faydalı olacaktır.